TENUNAN

F. TENUNAN
1. PENGENALAN
a) Tenunan ialah proses menjalin helaian benang sehingga menjadi sebidang kain.
b) Tenunan songket terkenal di pantai timur manakala tenunan pua terkenal di sabah dan sarawak
c) Tenunan dipercayai bermula di Kelantan (1610 – 77) sebagai perusahaan kecil di Kg. Penambang dan Kg. Laut.
d) Tenunan di Kelantan dan Terengganu banyak menggunakan benang emas dan perak manakala di Pahang menggunakan benang sutera.

2. TENUNAN SONGKET
a) Songket berasal daripada perkataan ‘sungkit’ iaitu kegiatan menyungkit dengan lidi buluh dan nibung.
b) Pada masa dahulu songket ditenum dengan benang sutera dan kini ia ditenum dengan benang kapas atau kedua-duanya sekali.
c) Kain songket dipakai oleh golongan bangsawan dan pakaian diraja pada majlis rasmi.
d) Bahan yang biasa diguna ialah benang loseng yang berfungsi sebagai kain dasar dan benang pakan sebagai benang sisip untuk membentuk motif.
e) Alatan untuk membuat songket ialah jentera, cuban, belira, torak, loseng, peleting, sumbi, rahak, kek tangan dan kek kaki.
f) Motif yang biasa diguna ialah motif flora, fauna, geometri, makanan, benda, dan awan larat.
g) Proses tenunan songket:
i. Mewarna benang dengan bahan pewarna asli seperti kunyit
ii. Menerai benang iaitu memasukkan benang ke dalam rahak untuk diputar pada peleting
iii. Menganing iaitu proses menyusun dan menentukan ukuran benang
iv. Menggulung benang ke papan gulung yang dipanggil benang loseng
v. Menyampuk iaitu memasukkan benang loseng ke gigi jentera
vi. Mengarat iaitu proses pembentukkan dua lapisan benang loseng
vii. Menyolek dilakukan dengan menyusun lidi buluh untuk membentuk motif
viii. Menenum dilakukan dengan alat yang dipanggil kek iaitu proses menyilang benang loseng dan benang pakan sehingga menjadi kain

3. TENUNAN PUA / PUA KUMBU
a) Popular di kalangan kaum Iban di sarawak
b) Diguna sebagai kain dastar (tengkolok), hiasan kepala atau pakaian lengkap ketika upacara tertentu
c) Menggunakan warna cerah seperti merah, kuning, biru, ungu dan latar hitam
d) Motif yang diguna ialah flora dan fauna serta geometri yang berunsur ritual
e) Menurut kepercayaan penenun mesti mendapat kebenaran nenek moyang terlebih dahulu sebelum menenum